UAZ469 - Xe của quân đội Việt Nam

UAZ là một trong những chiếc xe Nga giành được thành công ở thị trường châu Âu và nó xứng đáng có một vị trí quan trọng trong lịch sử những chiếc xe hai cầu nặng ký như "đối thủ" Jeep và Land Rover của Anh.

UAZ (Ulyanovskiy Avtomobilnyi Zavod - có nghĩa là Nhà máy ôtô của Ulyanovsk, được thành lập vào năm 1941. Hoạt động đầu tiên được cấp phép của UAZ là sản xuất xe tải ZIS và GAZ ("ZIS" là tên của ZIL, nhà máy sản xuất xe tải và xe limousine).

Chiếc đầu tiên được sản xuất là UAZ "69" - một nhân bản của chiếc GAZ 69, động cơ van nghiêng bên sườn, 2,2 lit. Một điểm đặc biệt của chiếc UAZ 69 này là có bộ phận bảo vệ, gồm một cảm biến được đặt dưới thùng xe và một đèn đặt trên chắn bùn trước xe để cảnh báo. Chiếc xe này đáng lẽ là mẫu xe UAZ "69" hiện đại nhất nhưng rất tiếc nó không bao giờ được đưa vào sản xuất. Thay thế cho nó là chiếc "469".

Vào năm 1958, chiếc xe đầu tiên có động cơ UAZ được đưa vào thử nghiệm - xe tải, xe buýt nhỏ 450. Đến ngày nay, những chiếc xe này vẫn được tiếp tục sản xuất. Chiếc xe tải nhỏ (không mui) 451, xe bọc thép 3963 Konalu và một chiếc xe buýt nhỏ 2206, với lưới sắt được cách điệu. Dẫu sao những chiếc xe này vẫn là những chiếc xe rất phù hợp với đường trường và địa hình xấu. Vì vậy ngày nay chúng vẫn được dùng ở các châu Phi và châu Á.

Đầu những năm 60, dự án chế tạo chiếc xe 4x4 mới để thay thế cho chiếc 69 cũ được tiến hành. Là một trong những bản vẽ đầu tiên (1962) cho chúng ta thấy hình ảnh “người lính" Nga tương lai! Sau 10 năm kiểm tra và xem xét, vào năm 1972, chiếc 469 được đưa ra khỏi dây chuyền lắp ráp và trở thành biểu tượng đầu tiên được đặt ở gần nhà máy. Chiếc "469" có động cơ 2,5 lit, trục cam nằm dưới và tác động vào van qua các tay đòn - OHV, 72 mã lực.

Chiếc "469" cũng có vài phiên bản đặc biệt, phiên bản anphibious, gọi là 3907 hoặc Jaguar (báo đốm) nhưng chẳng có điểm gì giống với những chiếc xe sang trọng cùng tên của Anh!. Chiếc xe này được thử nghiệm vào đầu những năm 80 (có thể là 1983), có khả năng đi dưới nước với tốc độ cực đại là 10 km/h. Lada và UAZ cũng là hai chiếc thuộc mẫu anphibious; nhưng rất tiếc chiếc UAZ "3907" chưa bao giờ được đưa vào sản xuất.

Chiếc UAZ 469 cũng được đưa đến châu Âu và đạt được những thành tựu đáng kể, đặc biệt vào thập niên 80. Mang đặc tính quân đội như hai thùng chứa nhiên liêu (40 lit!), đèn pha có song chắn bảo vệ, nó vẫn còn thích hợp với việc "tập lái". Tuy "kẻ thù đáng gườm nhất" của quân đội Nga là… gỉ sắt, nhưng với sự bảo dưỡng đều đặn chiếc "469" vẫn có thể nói là một chiếc xe lý tưởng!
Từ chiếc xe này, các nhà nhập khẩu đã cải tiến thành vài phiên bản khác, như "Martorelli" của Ý đã trang bị thêm động cơ tuabin diezen VM (hay động cơ Peugeot 2.5 TD, 90 mã lực họăc Fiat 2.0 DOHC - hai trục cam phía trên xilanh).

Cuối những năm 80 đầu những năm 90, nhà máy UAZ đã thử nghiệm một bản mẫu nhằm thay thế cho chiếc "469" huyền thoại - chiếc "3172", nhìn rất giống chiếc Toyota Land Cruiser. Động cơ của nó tương tự với "469", nhưng có dung tích 2,9 lit, và công suất tăng lên 103 mã lực. Hệ thống phanh dùng lò xo xoắn chứ không phải lò xo lá như những kiểu cũ nữa. Nó đã vượt qua kỳ kiểm tra cuối cùng vào năm 1993 để đưa vào sản xuất, nhưng sự khủng hoảng của Hồng Quân - góp vốn chính của nhà máy Ulyanovsk nên kế hoạch đã bị dừng lại.

Chiếc UAZ "469" cũng có một "người em họ" ở Trung Quốc được sản xuất bởi Beijing Jeep Corporation (tập đoàn xe Jeep Bắc Kinh), chỉ khác thùng xe mà không thay đổi các bộ phận máy móc khác. Chiếc Beijing "212" giống như chiếc UAZ 469 được giới thiệu đầu những năm 60 và được sản xuất vài năm sau đó. Về cơ bản nó giống như chiếc 469 như động cơ 2,5 lit, bốn xilanh, thậm chí còn đơn giản hơn chiếc UAZ, đến đầu những năm 90 hộp số của nó vẫn chỉ có 3 số!

Vài năm trước, tập đoàn Bắc Kinh chỉ sản xuất phục vụ quân đội Trung Hoa còn bây giờ đã mở rộng thị trường cho người tiêu dùng. Một phiên bản mới có tên 2020 (chiếc "2020 Kuangcao ST" với vài điểm được cải tiến, như bánh xe được làm bằng hợp kim, phanh đĩa trước, giảm xóc mới, khớp li hợp nhẹ hơn và … hộp số đã có 4 số (chí ít, không phải là 3!). Với động cơ 85 mã lực, họ đã tuyên bố rằng chiếc xe có thể tăng tốc từ 0 đến 60km/h trong 16,5 giây! Tập đoàn Bắc Kinh cũng được cấp giấy phép sản xuất chiếc Jeep Cherokee, và chiếc "Heroic" - một chiếc Jeep 4x4! Khá kì lạ, những mẫu xe của Bắc Kinh đều phảng phất hình ảnh của những chiếc xe Xô viết và Mỹ!