Giao thông Hà Nội đang phát triển ngược?

Hà Nội đang đưa ra tham vọng sẽ phát triển lại hệ thống giao thông với 260.000 tỷ đồng, tương đương 13 tỷ USD.

 

Trong kế hoạch đầu tư phát triển mạng lưới đường bộ của Hà Nội 5 năm tới (2011-2015), thành phố đặt mục tiêu ưu tiên hoàn chỉnh các tuyến vành đai 2, vành đai 3 theo hướng một phần đi trên cao. Đặc biệt đoạn tuyến vành đai 2 từ cầu Vĩnh Tuy đến cầu Nhật Tân sẽ được tập trung mọi nguồn lực để hoàn thành nhằm tạo được tuyến vành đai hoàn chỉnh để điều tiết và hạn chế ùn tắc giao thông cho nội đô, Ngoài ra, tuyến vành đai 1 sẽ được xây dựng hoàn chỉnh các đoạn còn dang dở; triển khai vành đai 4 đoạn quốc lộ 32 - quốc lộ 6 và quốc lộ 6 - quốc lộ 1; cải tạo các trục hướng tâm như các quốc lộ 1A, 6, 32 và trục Tây Thăng Long...

 

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội, các "trọng điểm" khác cũng được xem xét như triển khai đầu tư trước đoạn vành đai 4 từ quốc lộ 32 - quốc lộ 6, quốc lộ 6 - quốc lộ 1. Cải tạo, mở rộng các quốc lộ hướng tâm như quốc lộ 1A cũ từ Văn Điển - Cầu Giẽ, quốc lộ 6 từ Ba La - Xuân Mai, quốc lộ 3 cũ…

 

 

Nhiều năm nay, rất nhiều phương án phát triển giao thông Hà Nội đã được đưa ra. Nhưng, vấn đề là các nhà quản lý chỉ chăm chăm làm nốt những phần dở dang mà không để ý phương án đó có áp dụng đại trà cho hệ thống giao thông ở Hà Nội được không.

 

Một số trục đô thị quan trọng được xác định đầu tư: Ô Chợ Dừa - Voi phục, Ô Đông Mác - Nguyễn Khoái (vành đai 1), hoàn thành tuyến Cát Linh - La Thành - Thái Hà - Láng, tuyến Văn Cao - Hồ Tây, mở mới tuyến Tôn Thất Tùng - vành đai 3 - vành đai 3,5… Một số nút giao thông quan trọng khác cũng được đầu tư như: nút giao đường vành đai 2 với Trần Duy Hưng, Láng Hạ, nút giao Cầu Chui, nút giao Huỳnh Thúc Kháng - Láng Hạ, nút Chùa Bộc - Phạm Ngọc Thạch…

 

Theo lộ trình này, bức tranh giao thông Hà Nội sẽ vô cùng sáng sủa. Tuy nhiên, ngay khi đề án này được đưa ra đã có rất nhiều ý kiến cho rằng, đề án phát triển giao thông này của Sở Giao thông Hà Nội mới chỉ dừng lại ở việc phát triển từng phần nhỏ trong hệ thống giao thông để ứng dụng cho hạ tầng cơ sở mà thôi.

 

Cụ thể nhất của nhận xét này là việc Hà Nội đầu tư xây dựng tuyến đường vành đai 1 từ Ô Cầu Dền đến Thanh Nhàn hơn 10 năm nay chưa xong. Một tuyến đường không dài, khoảng trên 10 km mà lật lên lật xuống bao nhiêu lâu nay. "Nếu chúng ta làm rốt ráo tuyến đường này, thì bộ mặt giao thông ở Hà Nội đã được cải thiện một cách đáng kể, không còn những cảnh ùn tắc kinh hoàng như hiện nay", anh Trần Văn Hưng, một chuyên gia nghiên cứu về giao thông nhận xét.

 

 

Không chỉ không đúng trong việc làm từng hạng mục giao thông để áp dụng cho hạ tầng cơ sở về giao thông, thỉnh thoảng ngành chức năng lại có những phương án bịt- mở đầy ngẫu hứng.

 

Một tuyến đường khác cũng tốn kém không ít công sức, tiền của, gây ra những bức xúc về giao thông hiện nay là tuyến đường vành đai 2. Tốc độ làm đường theo kiểu "con rùa" này đã khiến cho bức tranh giao thông ở Hà Nội tối càng thêm tối.

 

Theo lý thuyết phát triển hạ tầng giao thông gồm hai phần, giao thông cốt yếu là toàn bộ hệ thống hạ tầng từ điện, nước, đặt cống ngầm, cống thoát nước... đây là phần bắt buộc phải hoàn thành dưới mọi hình thức. Cũng tương tự như trên cơ thể con người, xương sống là quan trọng nhất. Chính vì vậy, phần hạ tầng cơ sở này phải do nhà nước đầu tư có thể bằng hình thức xã hội hoá, đối ứng BOT, vay vốn ODA... nhưng phải xây dựng được 1 hệ thống đồng bộ rồi mới làm.

 

Phần thứ hai là sự phát triển giao thông cơ sở hạ tầng. Việc này phải tuỳ theo sự phát triển vùng từng khu vực một để khớp nối với giao thông cốt yếu.

 

Lý thuyết phát triển là thế nhưng ở Việt Nam hiện đang phát triển giao thông theo kiểu có đối ứng cho đoạn đường này thì đồng ý cho làm đoạn này mà chưa có tính toán lộ trình cho cả tuyến sau đó.

 

 

Nếu có thắc mắc vì sao lại tắc đường, vì sao người dân đi lại không đúng theo luật, có lẽ câu trả lời hợp lý sẽ là tại nhà quản lý không cho khi thích thì mở, để những kiểu rẽ thế này.

 

Trong bối cảnh phát triển giao thông hiện tại, rõ ràng nhà quản lý đang áp dụng lấy hạ tầng từng phần để ứng dụng vào hạ tầng cơ sở là cách làm không đúng gây bất cập cho đô thị. Phải có chính sách đem lại lợi nhuận chung cho cộng đồng

 

Xét đến cùng thì ở đây đang thể hiện vai trò quản lý của nhà chức năng có vấn đề. Nhà quản lý đang tính lợi ích của cộng đồng trên lợi ích của một vài tổ chức, cá nhân. Nhưng một tổ chức không chi phối được lợi ích của cả cộng đồng được. Ví dụ một con đường dài 15km, nếu một tổ chức chỉ làm được 1 vài km đã vội vàng đồng ý thì những km còn lại đến bao giờ mới làm được? Thay vì thế, ngay từ đầu, nhà quản lý có thể phân làm nhiều khúc phù hợp với khả năng tham gia của nhiều nhà đầu tư khác nhau. Như thế, sẽ đồng loạt khởi động được dự án. Như thế sẽ không còn gây sốt bất động sản ở bất cứ đoạn nào nữa, mà bất động sản trên cả tuyến đường mà nó đi qua sẽ có giá trị ngang nhau, chủ đầu tư cũng không thể tự đưa ra mức giá riêng. Điều này sẽ tạo ra sự công bằng về lợi nhuận. 

 

Như vậy, trước khi tính đến những kế hoạch lớn lao để phát triển giao thông, nhà quản lý cần xác định cụ thể về tiêu chí sẽ làm hệ thống giao thông để phục vụ đối tượng nào, phương tiện ra sao, cở sở hạ tầng đã hợp lý chưa, trên cơ sở đó sẽ ban hành những chính sách phù hợp.

 

Anh Trần Văn Hưng cho rằng, nguyên lý đầu tiên và cốt yếu của phát triển giao thông là chỉ làm một lần thôi, một lần tốn. Trung Quốc cũng thế, nếu hoạch định trên đoạn này sẽ làm đường thì sẽ lên kế hoạch và chờ cho đến khi có đủ các nhà đầu tư cùng xin tham gia vào hoàn thiện cả tuyến đường đó thì nhà chức trách mới phê duyệt và đồng ý. Lúc đó tha hồ xem xét đến vấn đề đối ứng của doanh nghiệp đầu tư là đối ứng tại chỗ, hoặc phân vùng, tuỳ, bao giờ kín mới làm

 

"Phải xem xét lại lộ trình phát triển của cả hệ thống đô thị ấy, đưa vào sắp xếp các danh mục ưu tiên về tài chính để giải quyết mục tiêu gốc rồi mới đến phát triển ngọn và cành. Khi bài toán gốc được đưa ra thì sẽ có rất nhiều phương án để giải quyết. Cùng một lúc có nhiều nhà đầu tư cùng tham gia, tạo ra giá trị sản phẩm hoàn thiện trong thời gian rất ngắn", anh Hưng nói.