yêu thích:
Moto Guzzi : Đại Bàng tung cánh
Moto Guzzi, một cái tên không quá tiếng tăm như những anh hào Nhật Bản mới nổi, nhưng thực sự nó đã là một huyền thoại trong thế giới mô tô.
Những chặng đường
Trải qua khá nhiều thăng trầm và những lần sang tên đổi chủ, Moto Guzzi đã trải qua 5 thời đại khác nhau trong suốt 88 năm lịch sử. Lịch sử của công ty này đã thành hình từ những cuộc đua, những phát kiến cơ khí chấn động và sự thích ứng liên tục với những đổi thay trong nền công nghiệp mô tô từ những ngày đầu năm 1921. Ngày nay, Moto Guzzi dù không còn vang danh, nhưng vẫn vinh danh truyền thống qua nhiều chủng loại xe với mẫu động cơ V-twin 90 độ làm mát bằng gió mang tính biểu tượng của mình.
Mỗi thời kì thay tên đổi chủ lại gắn liền với nhiều thay đổi rất căn bản về cả đường lối, văn hóa và thiết kế cơ khí của công ty.
Sống với tên của mình (1921 - 1966)
Chắc cái tên G.P không mấy quen thuộc kể cả với một số người quen với cái tên Moto Guzzi, dù đó chính là cái tên những chiếc xe đầu tiên của hãng. G.P là những chữ viết tắt của Carlo Guzzi và Giorgi Parodi – 2 trong số 3 nhà sáng lập của hãng, người thứ 3 là Giovanni Ravell.
Thế chiến thứ nhất không chỉ mang lại sự hủy diệt, trong một sư đoàn không quân, hai phi công và người thợ máy của họ đã thân thiết với nhau và đi tới ý tưởng về một nhà máy mô tô, bất chấp những khác biệt về hoàn cảnh kinh tế và vị trí xã hội.
Cả ba đã tin rằng sau chiến tranh, Guzzi sẽ sản xuất ra xe, Parodi – con một chủ tàu giàu có – sẽ bỏ vốn, và Ravelli – vốn là một phi công nổi tiếng và một tay đua mô tô – sẽ quảng bá chiếc xe bằng những cuộc đua. Nhưng điều ấy không thành, bởi chỉ vài ngày sau chiến tranh, Ravelli chết trong một vụ rơi máy bay, dấu ấn của ông với Moto Guzzi chỉ còn lại trong đôi cánh đại trên làm logo.
Ngày 15 tháng ba năm 1921, C. Guzzi, G. Parodi, và em trai Angelo của Parodi đã thành lập nên công ty hợp doanh
"Società Anonima Moto Guzzi", tập trung vào “sản xuất và kinh doanh mô tô, cùng với bất kì hoạt động nào khác liên quan tới ngành luyện kim và cơ khí”, với số vốn 2,000 lire do Emanuele Vittorio – cha của Parodi – đồng ý cho vay ngày 3 tháng 1 năm 1919 với điều kiện “dù bất cứ hoàn cảnh nào, số tiền này cũng phải được làm giàu thêm”.
Công ty đặt trụ sở tại Genoa, với tổng hành dinh ở Mandello. Cái tên G.P trên nhãn mác nhanh chóng chuyển thành Moto Guzzi, một phần tránh hiểu lầm với tên của Giorgio Parodi (thực tế chỉ là một cổ đông).
Từ những năm 1930 – 1960, Moto Guzzi là nhà sản xuất lớn nhất trong ngành công nghiệp mô tô Italia. Sau Thế Chiến II, nhà máy tại Mandello del Lario này cũng gặp khó khăn như bất kì nơi đâu trên châu Âu. Họ chọn giải pháp là sản xuất những chiếc xe hạng nhẹ hơn, giá rẻ hơn.
Từ năm 1946, chiếc Motoleggera 65cc gọn nhẹ rất bổ biến ở Italia thời hậu chiến. Mẫu scooter 4 kì 175cc “Galletto” cũng bán rất chạy. Chiếc Galletto tạo nên bước nhảy vọt với tiêu điểm là truyền động côn tay, sang số bằng chân, 3 cấp (160cc) và 4 cấp (175cc-năm 1952). Năm 1961, phiên bản đề điện ra đời.
Đúng với định hướng ban đầu, họ dùng đua xe để quảng bá hình ảnh và sản phẩm. Moto Guzzi tham gia rất nhiều giải đua, trong đó có cả giải Isle of Man TT và giải Grand Prix. Trong những năm 1950, cùng với 2 nhà sản xuất Italia khác là Gilera và Mondial, bộ 3 dẫn đầu những giải Grand Prix. Moto Guzzi thống trị các hạng 250cc và 350cc, với những chiếc xe nhẹ và bền bỉ do Giulio Carcano chế tạo. Từ 1953 tới 1957, họ đoạt liên tiếp 5 chức vô địch Grand Prix.
Sau đó, công ty đã làm nên một thành tựu khác: tham gia hạng 500cc với chiếc xe có động cơ V8, một trong những động cơ phức tạp nhất thời bấy giờ! Tới lúc rút khỏi Grand Prix sau giải 1957 do những khó khăn tài chính và doanh số sụt giảm, Moto Guzzi đã thắng 3,329 cuộc đua chính thức, 8 giải vô địch thế giới, 6 giải vô địch cho nhà sản xuất và 11 chiến thắng tại Isle of Man TT.
Một trong những điều đáng chú ý nhất thời kì này là sự cạnh tranh giữa Moto Guzzi với Vespa và Lambretta. Thực chất, Moto Guzzi tránh đụng đầu trực tiếp bằng cách tập trung sản xuất scooter bánh lớn, thay vì bánh nhỏ như 2 hãng còn lại. Nhưng khi “chiến sự leo thang”, để phòng xa, Lambretta đã đồng ý kí vào thỏa thuận không bao giờ sản xuất mô tô (bao gồm các dòng xe ngoài scooter) đổi lại việc Moto Guzzi không bao giờ sản xuất scooter bánh nhỏ.
Năm 1964, lâm vào khủng hoảng tài chính trầm trọng, Parodi và bố ông đã mất, Carlo Guzzi nghỉ hưu, Enrico Parodi, em trai của Giorgio nắm quyền điều hành. Carlo Guzzi mất ngày 3 tháng 11 năm 1964, cũng tại quê hương Mandello của Moto Guzzi. Như mọi huyền thoại, câu chuyện về Moto Guzzi chỉ kì ảo và hấp dẫn khi chứng nhân cuối cùng bắt nó tồn tại như một ghi chú lịch sử qua đi. Thời đại thực sự của cái tên Guzzi hạ màn.
Thời đại của SEIMM (1967-1973)
Tháng 2 năm 1967 đánh dấu sự bắt đầu của thời đại SEIMM
Società Esercizio Industrie Moto Meccaniche), một tổ chức quản lí tài sản của nhà nước. Những năm này chứng kiến sự đặt chân đột ngột của Moto Guzzi sang lĩnh vực xe hơi.
Về mô tô, công ty chú trọng vào những mẫu moped nhỏ bé như Dingdo và Trotter, cùng với chiếc mô tô 125cc Stornello. Cũng trong thời kì này, động cơ V-twin
90° là biểu tượng của Moto Guzzi cho tới ngày nay, được Giulio Cesare Carcano cho ra đời.
Thiết kế cho những chiếc mô tô cỡ lớn với truyền lực các đăng, động cơ V-twin làm mát bằng gió đầy bền bỉ đã đưa lại cho hãng luồng sức mạnh cạnh tranh mới.
De Tomaso – cơn gió Argentina (1973-2000)
Horacio Pagani và chiếc Zonda không phải là ngọn gió Argentina duy nhất tại đất Italia, cái tên Mĩ Latin Alejandro de Tomaso không chỉ được nhớ đến với những chiếc xe hơi nhiều khi chẳng giống ai trên đất châu Âu, mà còn bởi ông ta thâu tóm hàng loạt tên tuổi Italia trong năm 1973: bao gồm SEIMM (tất nhiên kèm Moto Guzzi), Benelli và Maserati.
Dưới sự giám sát của De Tomaso, Moto Guzzi bắt đầu có lại lợi nhuận. năm 1979, kĩ sư Lino Tonti với mẫu động cơ V-twin V35, đã tạo nên bước ngoặt công nghệ kết hợp giữa những tiêu điểm của xe Nhật thời bấy giờ và những thứ vốn áp dụng trên xe hơi.
Những chiếc xe nhẹ hơn rất nhiều, động cơ mạnh hơn, và nhất là có thể sản xuất hàng loạt hiệu quả hơn. Tuy vậy, những năm không lâu về sau, động cơ làm mát nước nhanh chóng bị tụt hậu nhiều về công suất so với những động cơ ngang hàng làm mát bằng nước.
Năm 1988, Benelli và SEIMM sát nhập thành Guzzi Benelli Moto. Tới 1996, vào sinh nhật lần thứ 75, cái tên Moto Guzzi S.p.A lại hồi sinh.
Dấu ấn của đương đại: Aprilia (2000-2004) và Piaggio (2004 tới nay)
Ngày 14 tháng 4 năm 2000, với giá $65 triệu, Aprilia đã mua lại Moto Guzzi, với mục đích chia sẻ cả công nghệ, nghiên cứu-phát triển và tài chính giữa 2 mác xe. Không lâu sau chính Aprilia cũng gặp khó khăn tiền bạc, nhưng vẫn chi những khoản lớn để hồi phục, đổi mới Moto Guzzi, và tiến trình này đã hoàn thành.
Tuy thế, những khó khăn tài chính vẫn ép Moto Guzzi ngừng sản xuất trong thời gian ngắn từ tháng 3 năm 2004. Nhiều hãng lớn như Ducati Motor Holding, Kymco của Đài Loan và Bombardier của Canada đã ngỏ lời với mác xe đầy truyền thống này, nhưng Piaggio, nhà sản xuất mô tô lớn thứ 4 thế giới đã thành công.
Ngày 30 tháng 12 năm 2004, Piaggio sau khi mua lại Aprilia, bao gồm cả Moto Guzzi, trở thành nhà sản xuất mô tô lớn nhất châu Âu. Tên trên văn bản của Moto Guzzi trở thành một Unico Azionista-Unique Shareholder (Cổ đông đặc biệt) của Piaggio. Những mẫu xe mới ra đời với thành công nhanh chóng. Mặc dù có khó khăn đáng kể về việc cung ứng phụ tùng với những đại lí của Aprilia và Moto Guzzi ở Mĩ vào những năm đầu, từ 2007, mọi hoạt động đều trở lại ổn định.
Những công tích ẩn danh
Trong lịch sử của mình, Moto Guzzi đã ghi lại nhiều cái “nhất” với những phát kiến cơ khí mà nhiều người không biết tới nguồn gốc của chúng:
-
Mô tô truyền động trục các đăng đầu tiên. Tuy nhiên đây là bản propotype, còn chiếc xe thương mại đầu tiên lại đến từ BM
-
Mô tô đầu tiên có các phanh được liên kết
-
Kiểu phuộc “cartridge” đầu tiên
-
Nhà sản xuất đầu tiên áp dụng ắc-qui khô với công nghệ sợi thủy tinh thấm nước (ắc-qui AGM)
-
Chiếc mô tô đầu tiên có…chân chống giữa (năm 1921)
-
Giảm chấn càng sau đầu tiên (năm 1928)
-
Động cơ V8 DOHC đầu tiên cho xe mô tô trên chiếc xe GP hạng 500cc (1955)
-
Hệ thống hầm gió cho mô tô đầu tiên (1950)
-
Chiếc mô tô li hợp tự động (xe tay ga) sản xuất thương mại đầu tiên = Moto Guzzi Convert (1975)
-
Chiếc xe mô tô…tải đầu tiên năm 1928 mang tên Ercole (Héc-quyn) có khả năng chở 363 kg
-
Chiếc scooter bánh lớn đầu tiên : Galletto 160cc (1950)
-
Động cơ mô tô tuân theo tiêu chuẩn Euro 3 đầu tiên (2003)
Văn hóa Moto Guzzi
Có lẽ chuyện để nói về điều này sẽ là rất dài, nếu không vô tận. Với 88 năm lịch sử và vô số những cột mốc với cả hãng xe và người dùng, Moto Guzzi cũng tạo được phần nào ấn tượng về một nét văn hóa, giống như Harley-Davidson hay Vespa.
Không phải ngẫu nhiên mà một mác xe nhỏ lại tồn tại bền bỉ như vậy. Dù gặp khó khăn rất nhiều khi vẫn tập trung cho một số nhỏ khách hàng trong thời toàn cầu hóa càng lúc càng mạnh, việc cái tên Moto Guzzi luôn được các ông lớn tìm cách mang về đã chứng minh cho sức mạnh của lịch sử.
Không phổ biến tại nhiều nơi trên thế giới, nhưng tại Mĩ, Italia và Đức, Moto Guzzi luôn có chỗ đứng của mình. Những tạp chí danh tiếng về mô tô của Đức (Motorrad) và Italia (Motociclismo) luôn dành chỗ cho mác xe này trong những cuộc bình chọn định kì. Ví dụ, năm 2007, chiếc Norge đoạt giải “Mô tô của năm” hạng GT do Motociclismo chọn.
Những chiếc Guzzi xuất hiện trên rất nhiều bộ phim như “Octopussy” về James Bond, “Life is beautiful”, etc. cũng trong gara của nhiều người nổi tiếng như diễn viên Nicolas Cage, nhạc sĩ Billy Joel, diễn viên-nhà sản xuất phim Sir Thomas Sean Connery. Thậm chí trong nhà xe của các trụ sở cảnh sát, quân đội Italia và nhiều trụ sở cảnh sát Mĩ hay thủ đô Berlin-Đức, những chiếc như Norge và Breva cũng hiện diện.
Biểu tượng đại bàng của Moto Guzzi hẳn sẽ còn bay chừng nào thế hệ những chiếc xe 2 bánh còn lăn trên Trái Đất.
