Mục tiêu bất khả thi cho ngành công nghiệp ôtô

Bộ Công Thương vừa hoàn tất dự thảo quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ôtô Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Mục tiêu của Bộ Công thương là biến ngành công nghiệp ôtô nội địa thành một nhân tố quan trọng góp phần thực hiện thành công chủ trương công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Kỳ vọng xuất khẩu

Có thể nhận thấy hai mục tiêu lớn của quy hoạch trong giai đoạn này là nâng cao tỉ lệ nội địa hóa, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ôtô trong nước, thực hiện xuất khẩu và xây dựng trung tâm công nghiệp cơ khí ôtô quốc gia.

Theo dự báo, nhu cầu ôtô của Việt Nam sẽ bùng nổ vào khoảng năm 2020, khi thu nhập bình quân của người dân đạt khoảng 2.844 USD/người/năm và cơ bản hoàn thành các quy hoạch đồng bộ về phát triển công nghiệp, hạ tầng giao thông. Ước tính năm 2020, nhu cầu về ôtô các loại cả nước sẽ hơn 400.000 xe/năm và đến năm 2030 sẽ gần 900.000 xe. Nếu tính theo phương án cao, nhu cầu trong hai thời điểm này khoảng 600.000 xe/năm và 1,8 triệu xe/năm. Trong đó, nhu cầu về xe con chiếm hơn 60%, gần 40% còn lại là xe khách, xe tải, xe chuyên dụng.

Một chuyên gia trong lĩnh vực ôtô nhận xét, mục tiêu mà Bộ Công Thương đặt ra không khả thi (Ảnh minh họa).

Một chuyên gia trong lĩnh vực ôtô nhận xét, cả hai chỉ tiêu nội địa hóa và xuất khẩu của Bộ Công Thương đặt ra đều không khả thi. Nguyên nhân là do nền tảng công nghiệp ôtô của Việt Nam sau 10 năm xây dựng vẫn không có giá trị gì đáng kể để có thể tăng tốc đạt các mục tiêu quá lớn sau chưa đầy 4 năm nữa.

Ưu đãi tối đa

Rút kinh nghiệm từ thực tế, nhiều nhà máy lắp ráp đơn thuần với quy mô nhỏ sẽ không thể đứng vững khi các loại thuế được dỡ bỏ hoàn toàn vào năm 2018. Lần này, Bộ Công thương đề xuất xây dựng hẳn một trung tâm công nghiệp cơ khí và ôtô quốc gia với quy mô lớn tại Chu Lai (Quảng Nam) để kêu gọi các đại gia rót vốn đầu tư. Dự kiến, tổng vốn đầu tư cho trung tâm này là 30.000 tỉ đồng. Khi đi vào hoạt động, nhà máy có khả năng sản xuất linh kiện phụ tùng đáp ứng nhu cầu nội địa hóa 40%-80% đối với tất cả các dòng xe.

Hiện nay, tỉnh Quảng Nam đã hoàn thiện đề án xây dựng trung tâm cơ khí ôtô quốc gia với đối tác ban đầu là Kia và Hyundai. Bản thân Hyundai đã có kế hoạch đầu tư vào một nhà máy sản xuất động cơ ôtô có sản lượng 10.000 động cơ/năm ở khu tinh tế Chu Lai. Ban quản lý khu inh tế mở Chu Lai cũng đang đàm phán với hãng Kia về dự án sản xuất, lắp ráp ôtô có công suất 100.000 xe/năm và bắt đầu đi vào hoạt động từ năm 2015.

Trên cơ sở mục tiêu đó, tỉnh Quảng Nam đề xuất Chính phủ miễn tiền thuê đất đã có hạ tầng trong suốt thời gian thực hiện dự án; hỗ trợ đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư, san lấp mặt bằng, đầu tư hạ tầng đến chân hàng rào. Đối với chính sách thuế, tỉnh Quảng Nam dự kiến chỉ thu thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) 10% trong vòng 30 năm; miễn thuế TNDN trong 10 năm đầu kể từ khi có lợi nhuận và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo. Ngoài ra, tỉnh Quảng Nam còn có chính sách dãn thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, áp dụng quy chế doanh nghiệp chế xuất cho Hyundai và Kia.