Loay hoay xử lý vụ ‘trốn‘ thuế nghìn tỷ

2011-0707

Chiều tối 5/7 tại Hà Nội, đại diện 4 Bộ: Khoa học Công nghệ, Tài chính, Công Thương, Giao thông Vận tải, đã họp bàn giải pháp giải quyết những rắc rối xung quanh việc một số doanh nghiệp ôtô nhập khẩu bộ linh kiện không đáp ứng tiêu chuẩn và có thể bị truy thu thuế hàng nghìn tỷ đồng. Dù còn chưa thống nhất được việc sửa các văn bản nào, nội dung ra sao nhưng các bộ đã thống nhất lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra từng trường hợp cụ thể để tháo gỡ khó khăn trước mắt cho doanh nghiệp.

Như VnMedia đã đưa tin, căn cứ quy định của Bộ Khoa học Công nghệ về mức độ rời rạc của linh kiện phụ tùng ôtô nhập khẩu, cơ quan Hải quan địa phương Hải Dương, Bắc Giang đã ra các quyết định ấn định thuế đối với các doanh nghiệp ôtô như Ford VN, Vinamotor...với số thuế truy thu hàng chục tỷ đồng. Theo đại diện Bộ Tài chính, danh sách các doanh nghiệp liên quan gồm cả Toyota VN, Vidamco, Honda VN..., với mức chênh lệch thuế nếu phải thu lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Cơ sở cho việc ra các quyết định ấn định thuế nêu trên là Thông tư 184/2010/TT-BTC ngày 15/11/2010, trong đó quy định: Một trong các điều kiện để bộ linh kiện rời đồng bộ hoặc không đồng bộ nhập khẩu để sản xuất lắp ráp ô tô được phân loại, tính thuế theo từng linh kiện, phụ tùng là linh kiện đó phải đáp ứng mức độ rời rạc tối thiểu bằng mức độ rời rạc của linh kiện ô tô quy định tại Quyết định số 05/2005/QĐ-BKHCN ngày 11/5/2005 của Bộ Khoa học Công nghệ. Trường hợp trong bộ linh kiện nhập khẩu có một linh kiện có mức độ rời rạc thấp hơn mức độ rời rạc theo quy định tại Quyết định 05 thì phải nộp thuế nhập khẩu cho cả bộ linh kiện theo mức thuế suất của ôtô nguyên chiếc.

Nút thắt về thuế với nhiều doanh nghiệp ôtô có thể sắp được 'cởi'.
ảnh minh hoạ HT

Trên thực tế, theo đánh giá của Bộ Tài chính, lượng linh kiện không đảm bảo độ rời rạc chỉ chiếm 1-2% tổng số linh kiện lắp ráp ôtô nên việc áp dụng thuế suất toàn bộ theo thuế nhập ôtô nguyên chiếc có phần không hợp lý. Vì thế, Bộ Tài chính đã có văn bản 8118 ngày 21/6 cho phép doanh nghiệp tiếp tục thông quan, tạm thời chưa thực hiện trình tự thanh toán thuế và chưa áp dụng biện pháp cưỡng chế.

Loay hoay xác định văn bản cần sửa

Tại cuộc họp kéo dài gần 2 giờ diễn ra chiều tối qua, tranh luận giữa đại diện 4 bộ chủ yếu xoay quanh việc gỡ rối bất hợp lý trên bằng việc sửa Thông tư 184 hay sửa Quyết định 105.

Theo ông Ngô Quý Việt, Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Bộ KHCN), kể từ khi có Quyết định 05 năm 2005 đến năm 2009, Bộ KHCN không nhận được bất kỳ kiến nghị nào của doanh nghiệp. Rắc rối chỉ nảy sinh từ khi Bộ Tài chính ban hành Thông tư 184 nêu trên, nhiều doanh nghiệp phản ứng vì cho rằng việc áp thuế suất như vậy không phù hợp. Chính vì lẽ đó, ngày 28/4/2011, Bộ Tài chính đã có công văn gửi các bộ ngành, doanh nghiệp xin ý kiến về sửa đổi Thông tư 184, trong đó dự kiến: trường hợp trong bộ linh kiện nhập khẩu có một hoặc một số linh kiện chưa đảm bảo mức độ rời rạc theo Quyết định 05 thì thu thuế theo mức thuế suất của chính sản phẩm nguyên chiếc đối với linh kiện hoặc một số linh kiện đó; trường hợp trong bộ linh kiện nhập khẩu có một hoặc một số linh kiện chưa đảm bảo mức độ rời rạc theo quyết định 05 nhưng được Bộ KHCN xác nhận là phù hợp thì tính thuế theo thuế suất của từng linh kiện hoặc một số linh kiện tại biểu thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi.

Ông Việt cho rằng, dự thảo Thông tư thay thế Thông tư 184 đã được các Bộ đồng tình ủng hộ, các doanh nghiệp, Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô VAMA ủng hộ. Vậy nhưng bất ngờ, ngày 1/6, Bộ Tài chính lại có công văn 7116 yêu cầu cơ quan Hải quan áp dụng đúng quy định, gây phản ứng cho doanh nghiệp, trước khi có văn bản 8118 ngày 21/6 cho phép tạm thời thông quan.

Một số doanh nghiệp thấy bất cập nhưng không chủ động báo cáo.
ảnh minh hoạ HT

Cũng theo ông Việt, có 3 nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng bùng nhùng hiện nay, trong đó Thông tư 184 chưa phù hợp, vô tình khuyến khích doanh nghiệp nhập cả xe, không khuyến khích lắp ráp. Bên cạnh đó Quyết định 05 xây dựng chủ yếu cho chiến lược nội địa hoá ôtô, chưa theo kịp sự phát triển công nghệ ôtô hiện nay. Ngoài ra, ông Việt cũng nhấn mạnh việc các doanh nghiệp thấy bất cập khi thực hiện quyết định 05 mà không chủ động báo cáo, chỉ đến khi Hải quan áp thuế cao thì mới 'la làng'.

Ông Việt cũng cho rằng gốc rễ của vấn đề là ở Thông tư 184, nên việc sửa Thông tư này theo hướng áp thuế cao với linh kiện, phụ tùng không đáp ứng độ rời rạc là hợp lý, trong khi việc sửa Quyết định 05 có thể ảnh hưởng tới chiến lược phát triển công nghiệp ôtô. Bên cạnh đó, việc sửa Thông tư 184 dễ dàng và nhanh hơn Quyết định 05 - một quyết định về kỹ thuật với sự tham gia của nhiều chuyên gia.

Tuy nhiên, đại diện cơ quan Hải quan và Bộ Tài chính không đồng tình với lập luận của phía Bộ KHCN và cho biết, việc sửa Thông tư 184 theo hướng chỉ áp thuế cao với linh kiện, cụm linh kiện không đảm bảo độ rời rạc là không phù hợp với quy định của Công ước HS mà Việt Nam đã tham gia. Bên cạnh đó, chính việc sửa theo hướng nêu trên sẽ khiến doanh nghiệp tích cực hơn trong việc nhập linh kiện theo bộ, những cụm linh kiện phụ tùng quan trọng và điều này sẽ tác động tiêu cực tới chiến lược phát triển công nghiệp ôtô Việt Nam. Mặt khác, sau khi lấy ý kiến về việc sửa Thông tư 184 ngày 28/4, Bộ Tài chính nhận được ý kiến không đồng tình của VAMA, của Bộ Công Thương, Bộ Tư pháp...

Là những đơn vị trực tiếp tiếp xúc với doanh nghiệp, đại diện cơ quan Hải quan và Bộ Tài chính cho biết, nguyên nhân của tình trạng hiện nay là do một số doanh nghiệp cố tình không chấp hành Quyết định 05, đồng thời có thể một số nội dung của Quyết định này không còn phù hợp với thực tế. Vì vậy, Bộ Tài chính đã có công văn đề nghị Bộ KHCN chủ trì kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ phương án giải quyết.

Giải pháp tình thế: Lập đoàn kiểm tra liên ngành

Kết luận cuộc họp của Thứ trưởng Bộ KHCN Nguyễn Quân đã nhận được sự đồng tình của những người tham gia. Theo đó, sẽ lập đoàn kiểm tra liên ngành với sự tham gia của đại diện 4 Bộ, tiến hành kiểm tra các lô hàng không đảm bảo mức độ rời rạc, nếu độ rời rạc tạm chấp nhận được thì cho thông quan, áp dụng thuế ưu đãi. Đồng thời, đoàn liên ngành thông báo cho các doanh nghiệp nhập khẩu từ nay trở đi sẽ không có chuyện chấp nhận như thế nữa. Nếu không, doanh nghiệp đó sẽ bị đánh thuế theo đúng Thông tư 184 của Bộ tài chính.

Để giải quyết tận gốc vấn đề, theo Thứ trưởng Nguyễn Quân, cần phải có sự thống nhất giữa các bộ ngành về việc sửa Quyết định 05 hay sửa Thông tư 184 hoặc sửa đồng thời; sửa theo hướng như thế nào. Đây cũng chính là nội dung mà Thứ trưởng Nguyễn Quân đề nghị các đơn vị tham mưu đề xuất lên lãnh đạo các bộ liên quan cho ý kiến ngay trong tuần này để các bộ có thể sớm ngồi lại với nhau, bàn bạc và đi tới thống nhất phương án giải quyết cuối cùng.

Theo: VnMedia